Opis

Kościół Św. Zygmunta w Łosicach

Kościół św. Zygmunta w Łosicach, wzniesiony w latach 1906 -1909, jest trzecim, w pięćsetletniej historii parafii, stojącym na tym samym miejscu. Pierwszy drewniany ufundowany został w 1511 roku przez Zygmun­ta I, a uposażony w 1513 roku przez Sylwestra Lasotę Ożarowskiego - starostę łosickiego, w poło­wie XVIII w. został znisz­czony. W niedługim czasie, zastą­piono go drugim, drewnianym, wzniesionym staraniem Antoniego Miączyńskiego - kaszte­lana podlaskiego i starosty łosic­kiego. Kościół ten zniszczony został podczas ogromnego pożaru miasta w 1878 roku. Nastąpiło wówczas zlikwidowanie parafii, a wiernych przyłączono do parafii w Hadynowie. Obecną neogotycką murowaną świątynię, wzniesiono w latach 1906 -1909 wraz z restaurowaniem parafii. Plany budowy kościoła i „starej” plebanii wykonał budowniczy powiatu konstantynowskiego – Milewicz. Do konsekracji kościoła przez biskupa sufragana pod­laskiego Czesława Sokołowskiego doszło dopiero w 1920 roku.

Trzynawowy korpus kościoła zbu­dowany na planie prostokąta wień­czy dwuspadowy dach. Bardzo cie­kawie prezentuje się fasada główna świątyni umieszczona od strony północnej. Po bokach zbudowano dwie wieże o podstawie kwadra­towej składające się z trzech seg­mentów uskokowo zwężających się ku górze. W każdym z nich zo­stały symetrycznie umieszczone okna. W drugim segmencie, okna oddzielono od siebie betonową ko­lumienką o głowicy bogatej w mo­tywy roślinne. Trzeci najwęższy i najwyżej położony segment wieży posiada cztery podobne kolumienki rozmieszczone po rogach. Zamy­kają go neogotyckie kwiatony i dach w formie hełmu z kulą i krzyżem. Górną część fasady wy­pełniają schodkowe sterczyny. Nad portalem nawy środkowej dodatko­wym elementem dekoracyjnym jest okrągłe okno zwane różycą lub różą. Portal nawy, ujęto dwiema przyporami połączonymi szczytem z betonowym krzyżem w zwień­czeniu. Wnęka zakończona została ostrołukowo, a wejście ujęto dwie­ma kolumnami o głowicach z mo­tywami liści akantu. Kościół zbudowano z kamieni i czerwonej cegły, pozostawiając zewnętrzne ściany nieotynkowane.

W zachodnich i wschodnich narożach świątyni parafialnej usy­tuowane zostały dwie kaplice z 1910 roku (data na fasadzie), mu­rowane z czerwonej cegły na za­prawie wapiennej. Te zwarte bryły założone na rzucie czworoboku nakryto dachem dwuspadowym, a od strony południowej trój spa­dowym. Kaplice rozczłonkowano prostokątnymi, zamkniętymi ostro­łukowo oknami w elewacjach bocznych, gdzie w środkowych ich częściach osadzono schodkowy szczyt. Warto zwrócić uwagę na północną fasadę obiektów, gdzie po bokach wkomponowano szkarpy, a w jego centralną część prosto­kątne drzwi zakończone ostrym łukiem. Całość wieńczy trójkątny szczyt o profilowanych krawę­dziach z trzema kamiennymi kwiatonami.

Wnętrze kościoła

Obraz Matki Boskiej Szkaplerznej z połowy XVII wieku, znajdujący się obecnie w głównym ołtarzu, wykona­ny został na desce techniką olejną w kształcie stojącego prostokąta, górą zwieńczonego arkadowo. Matka Boża przedstawiona jest frontalnie. Madon­na na lewej ręce podtrzymuje, jakby na tronie, Chrystusa małego Pantokratora, zwracającego się do Matki. Zasłuchany, spogląda przed siebie, trzymając w lewej ręce kodeks prawa Nowego Przymierza, a prawą unosi w górę w geście błogosławieństwa, jednocześnie wskazując na Maryję, jako na tę, która doskonale wypełniła prawo Nowego Przymierza. Madonna, wzorem starożytnych dam, trzyma bia­łą chustkę w lewej dłoni, na której krzyżuje się prawa, ujmująca palcami chustę w geście spieszenia z pomocą oraz karmelitański, srebrny szkaplerz na serdecznym palcu (skradziony w 1971 roku). Postać Maryi ubrana jest w srebrną suknię wykonaną w 1732 ro­ku, z ponad 5,5 kg (22 grzywien) sre­bra. Ma pozłacane korony, ozdobione kamieniami czeskimi, na szyi sznur korali. Jej głowa okryta chustą – maforionem, opadającą w dół jako płaszcz, miękko sfałdowany na przedramieniu, oblamowany złocistą bordiurą. Na czole opadającego maforionu złocony krzyż grecki.

Ikona Matki Bożej Przeczystej – Ikona Matki Bożej z Dzieciątkiem na reliefowym, rytym w zaprawie Namalowana temperą na desce jodłowej, ciosanej ręcznie. Obecne wymiary (85 x 60 cm) są wynikiem wcześniejszego obcięcia ze wszystkich stron Pierwotnie była ona o około 16 cm wyższa i około 4 cm szersza. Kilkukrotnie nieudolne przemalowywania (ostatnie w 1878 roku) wprowadziły daleko idące zmiany kolorystyczne, połączone z likwidacją wielu elementów potwierdzając jej ikonowy charakter. Odnaleziona w 1994 roku, poddana została konserwacji i renowacji w pracowni Marii Orthwein. Prace konserwatorskie potwierdziły autentyczność i XVII-wieczne pochodzenie. Wizerunek Matki Bożej Przeczystej wykonany został według schematu hodegetrii. Najprawdopodobniej wzorowana na hodegetrii z greckiego klasztoru Iviron na świętej Górze Atos.

 

Źródło: 500 lecie Parafii św. Zygmunta w Łosicach.