Warto zobaczyć

Warto zobaczyć

MOTOROWA ŁÓDŹ SONDAŻOWA Ł-3

Zbudowana w 1964 roku w ustce. Typ „728”, wersja m-9. Służąca do prac hydrograficznych na bałtyku  (akweny przybrzeżne, baseny portowe).Wykonująca sondaż przybrzeżny. Łódź pozyskana została w ramach programu LECHSTARTER. Umiejscowiona przy zalewie Łosickim.

Rynek w Łosicach

 

Kiedy 10 maja 1505 r. król Polski i Wielki Książę Litewski, Aleksander Jagiellończyk przeniósł miasto i jego mieszkańców z prawa litewskiego i ru­skiego na prawo magdeburskie doszło też do uregulowania przestrzennego roz­planowania miasta, zgodnie z nowym prawem. W centrum usytuowano duży plac - Rynek, przy którym - zgodnie z nadanym przywilejem – mieszczanie w niedługim czasie wznieśli ratusz drewniany z murowaną wieżą, na któ­rej umieszczono napis w języku łacińskim: "Vir eruditus ipse se custodiete". („Mąż wykształcony sam siebie będzie strzegł”). Z każdego rogu Ryn­ku wychodziły dwie uli­ce.

Źródło: Dariusz Stasiuk, Śladami zabytków, Gazeta Łosicka, Nr 4/2009 (160).

Kościół pod wezwaniem „Macierzyństwa Najświętszej Marii Panny” w Łuzkach

 

Kościół w Łuzkach powstał w okresie 20-lecia wojennego. Budowa została rozpoczęta w 1936 r. Konstrukcja Kościoła jest drewniana, ryglowa. W 1937 r. konstrukcja została obita deskami od zewnątrz i wewnątrz, dach pokryto gontem (obecnie pokryty jest blachą ocynkowaną). Projekt Kościoła wykonał inż arch. M. Sławiński a nadzór techniczny pełnił technik Jabłoński. Poświecenie Kościoła odbyło się 5.06.1938 r. przez Biskupa Czesława Sokołowskiego.

 

Wnętrze kościoła

  1. Ołtarz Wielki (główny) wykonany z drewna dębowego w 1958 roku pozłocony. W nim znajduje się obraz Matki Bożej Najświętszej Panienki.Ukoronowanie głowy Pana Jezusa i Matki Bożej miało miejsce w 1963 roku pozłoconymi koronami wykonanymi z brązu. Ołtarz główny zasłaniany jest obrazem przedstawiającym Przemienienie Pańskie. Obrazy zostały wykonane przez Ignacego Pieńkowskiego profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W głównym ołtarzu znajduje się berło i jabłko od 11.X.1964 r., Tabernakulum pozłocone, poświęcone 12.X.1969 r. i ozdobna pozłocona Monstrancja.
  2. Dwa boczne ołtarze wykonane z drewna dębowego. Projekt wykonał inż. arch. Ryszard Grabowski z Warszawy. Są także 2 obrazy Najświętszego Serca Pana Jezusa i Świętego Józefa malowane przez Zofię Grabską, córkę Prezydenta Warszawy Wojciechowskiego, żonę pisarza katolickiego Władysława Grabskiego.

Ołtarz posoborowy dębowy wykonany w 1941 r.

 

Kościół p.w. św. Piotra i Pawła w Niemojkach

 

Zbudowany w 1783 r., ufundowany przez Jakuba Ciecierskiego, podstolego drohickiego. W 1905 r. restaurowany staraniem ks. Juliana Rostowskiego. Po bokach ołtarza głównego rzeźby św. Piotra i Pawła, a w szczycie aniołów. Ołtarze boczne późnobarokowe z końca XVIII wieku. Klasycystyczna ambona, chrzcielnica i bogate wyposażenie (sprzęty i szaty liturgiczne) głównie z XVIII wieku. W sali parafialnej obraz Józefa Buchbindera.

Katakumby z 1838 roku

Na cmentarzu klasycystyczne katakumby z grobami rodziny Faytów i Dobrzyńskich oraz grób poetki Wacławy z Grodzickich Czachowskiej (1885-1950).

 

Izba Pamięci Narodowej w Niemojkach

 

Mieści się w budynku szkoły. Eksponowane są tam bogate zbiory archeologiczne, etnograficzne, historyczne i biograficzne związane z ziemią łosicką (ok. 2000 eksponatów). Rozmaitość zbiorów jest imponująca - od rogowej motyczki, wyłowionej z Bugu i starosłowiańskich ozdób, poprzez zbiór militariów (m. in. karabele z XVI i XVII w.), po pamiątki z okresu powstania styczniowego, kolekcję naczyń drewnianych, części rakiety V2. Obejrzeć można również przedmioty użytku codziennego, np. do wypieku chleba domowym sposobem. Na szczególną uwagę zasługuje zbiór pamiątek po poetce Wacławie Czachowskiej oraz dokumentacja wydarzeń ostatniej wojny i okupacji w tej części Podlasia. Pierwsze eksponaty zaczęło tu gromadzić Szkolne Koło Krajoznawczo-Turystyczne w 1960 roku. W 1965 r. utworzono pierwszy kącik krajoznawczy poświęcony ziemi łosickiej, a w 1969 r. z posiadanych już eksponatów stworzono Izbę Pamięci. Założycielem Izby i jej pierwszym opiekunem była Barbara Wyczółkowska. Jej ojciec, Marian Wyczółkowski, był najsłynniejszym w okolicy zbieraczem pamiątek, znawcą historii swego regionu. Był on założycielem i prezesem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łosickiej. Zbierał również materiały do słownika gwar mazowiecko-podlaskich. Najbardziej jednak interesowało go gromadzenie reliktów przeszłości Podlasia i stworzenie muzeum.

 

Źródło: Gazeta Łosicka, Nr 5/2007

 

Dwór w Chotyczach

 

Na wschód od Łosic w Chotyczach znajduje się dworek szlachecki. W XVI w. wieś wchodziła w skład włości woźnickiej należącej do mo­żnego rodu litewskiego Kiszków, zaś wcześniej dobra te stanowi­ły własność kolejno: Nassutów (poł. XV w.), Zabrzezińskich i Illiniczów. W końcu XVIII lub na począt­ku XIX w. dobra chotyckie znalazły się w rękach Wężyków skupiają­cych okoliczne majątki (Witulin, Wólka Nosowska, Nosów, Styrzyniec, Droblin). Władanie Chotyczami przez Wężyków poświadczone jest w roku 1837, kiedy to ich właścicielem był Ignacy Wężyk. Z jego osobą należy wiązać prze­budowę założenia i budowę istnie­jącego do dziś dworu.

XIX-wieczny neogotycki dwór zwrócony został frontem na połud­nie. Jego elewacja (frontowa) ozdo­biona jest ryzalitem z bardzo cie­kawym rozwiązaniem na górnej części. Pięterko zwieńczone zostało trójkątno - schodkowym szczytem, rozczłonkowanym półkolistymi płycinami. Obiekt wymurowano z cegły na planie prostokąta. Roz­członkowano go prostokątnymi otworami okiennymi i drzwiowymi, całość pokryto dwuspadowym dachem.

W czasie I wojny światowej dwór został częściowo zniszczony przez wycofujące się w 1915 roku wojska rosyjskie.

W czasie II wojny we dworze ulokowany był po­lowy szpital niemiec­ki. Po przejściu frontu chłopi samorzutnie rozebrali część zabu­dowań pozostawiając do dnia dzisiejszego jedynie omawiany dwór.

 

Zespół dworski w Toporowie

 

Założony prawdopodobnie w 2 poł. XVII w. W XVIII w. należał on do rodziny Wężyków, która zarządzała majątkiem do końca XIX w.

Na przełomie XIX i XX w. dobra Toporów i Chotycze przeszły w ręce Węglińskich, którzy to zapewne ok. poł. XIX w. wznieśli dwór. Ten obecnie, mocno zniszczony klasycystyczny parterowy budynek, wymurowany został z cegły. Cechą charakterystyczną są ryzality środkowe w elewacji frontowej oraz ogrodowej. Są one zwieńczone trójkątnymi ogzymsowanymi szczytami na ich osiach znajdują się otwory drzwiowe z dwoma oknami po bokach. Górna kondygnacja wystawki posiada trzy okna, gdzie środkowe zostały zwieńczone łukiem odcinkowym.

Elewacje boczne są mocno zdewastowane. W zaroślach sterczą resztki ścian bocznych i pozostałości piwnicy.

Dwór ten położony został w środkowej części założonego w 1 poł. XIX w. parku krajobrazowego, z kilkusetletnimi topolami. To tutaj prawdopodobnie według krążącej wśród mieszkańców legendy miał w 1812 roku odpoczywać Napoleon podczas wyprawy na Moskwę. Resztę parku założono na terenowej wyniosłości, z czytelnym od południowego zachodu zarysem fortyfikacji: wjazdem poprzez groblę pomiędzy dwoma stawami, oraz śladami wału i fosy być może z XVII w.

 

Kapliczka w Toporowie

 

Kapliczka przydrożna, Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, ufundowana przez Kazimierza i jego żonę Antoninę z Butlerów Ossolińskich, na tyłach parku dworskiego przy drodze do Meszek. Kapliczka wzniesiona w 1790 r. na pamiątkę dwutygodniowych misji w parafii unickiej w Chotyczach Misje były prowadzone przez ojców bazylianów. Kazania gromadziły niezliczone rzesze wiernych obu obrządków, nawet z odległych stron. Podniosłym wydarzeniem i ważnym elementem misji było nabożeństwo za zmarłych, w czasie którego czytano List Umarłych do Żywych. Po wzruszających modlitwach kończących misje, nastąpiło poświęcenie krzyża i wspomnianej murowanej kapliczki Na niskim czworobocznym cokole filar z rzeźbą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej w zwieńczeniu. W 2010 r. została przeprowadzona rewitalizacja zabytkowej kapliczki.

Źródło, Tomasz Dobrowolski, Danuta Parafiańczuk, Historia Toporowa Gazeta Łosicka, Nr 8-9/2010 (175), Rynek w Łosicach

 

Patków

Zabytkowy spichlerz z 1930 roku. Jedyna budowla majątku Grodzickich, która dotrwała do naszych czasów. Budynek przebudowano na budynek mieszkalny.

Wokół pozostałości parku  krajobrazowego,  m.in.  piękne  stare kasztany.

 

Na wschód od Patkowa, na brzegu rzeki Toczna znajduje się stary młyn wodny otoczony świerkami.

 

Cmentarz Łosicki

Cmentarz grzebalny położony przy ulicy Bialskiej znajduje się około półtora kilometra od kościoła. Założony został w 1911 r., w miejscu przewidzianym na ten cel jeszcze w 1858 r. Jego powierzchnia w tym czasie wynosiła zaledwie pół morgi ziemi. W 1929 r. zaszła potrzeba powiększenia cmentarza grzebalnego. W związku z tym władza diecezjalna udzieliła proboszczowi Wacławowi Milikowi pozwolenia na wydzielenie z ziemi kościelnej (punickiej) znajdującej się w znacznej odległości od cmentarza 2 ha gruntu i zamianę tego obszaru na grunta przylegające do cmentarza grzebalnego, a należące do mieszkańców miasta Łosice. W okresie zarządzania parafią przez proboszcza ks. Stanisława Zarębskiego cmentarz otoczono ceglanym parkanem. Kolejne powiększenie cmentarza nastąpiło zgodnie z planem i staraniem ks. proboszcza Bolesława Krępli w 1968 r. i ks. Henryka Rzeszotka w 1994 r.

Tomasz Dobrowolski, 100 lat historii kościoła Świętego Zygmunta, Gazeta Łosicka Nr 9-10/2009 (165).

Cmentarz żydowski

Został założony między 1690 a 1734 rokiem. Podczas II wojny światowej został zdewastowany przez nazistów, a w latach 60. XX wieku władze komunistyczne zorganizowały na jego terenie Park XX-lecia. W 2001 udało się odzyskać zachowane macewy. W 2007 teren nekropolii ogrodzono i rozpoczęto prace nad budową lapidarium. Uroczysta rededykacja cmentarza miała miejsce 20 maja 2008. Łosicki kirkut wyróżnia się zachowanymi oryginalnymi polichromiami macew.

Kościół Trójcy Świętej w Łosicach.

Parafia Świętej Trójcy została powołana dekretem księ­dza biskupa Jana Wiktora Nowaka z dnia 26 sierpnia 1999 roku. Jej obszar obejmuje teren miasta Łosi­ce od rzeki Toczna na zachód łącz­nie z wioskami Rudnik, Płosodrza, Wólka Biernaty, Biernaty Stare, Biernaty Średnie, Zakrze.

 

POMNIKI

Pomnik Józefa Piłsudskiego

Dla upa­miętnienia odzyskania przez Polskę niepod­ległości w 1918 r., oraz upamiętnienia imienia Marszała Józefa Piłsudskiego, w 1934 r. staraniem społeczeństwa Łosic wzniesiono pomnika Józefa Piłsudskiego, na placu miejskim – przy ul. Siedleckiej (obecnie J. Piłsudskiego). Pomnik miał kształt graniastosłupa, wspartego na cokole z polnych, podlaskich kamieni. Zwieńczenie stanowił orzeł z goto­wymi do lotu skrzydłami, wsparty na kuli. W górnej części obelisku umieszczono daty: „VI-VIII.1914, VI-VIII 1934”. W środkowej części, odlany w brązie prostokątny me­dalion z podobizną Józefa Piłsudskiego, poniżej napis: "Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu Społeczeń­stwo Łosic". Plac okalały 4 dwu­metrowe, betonowe słupy w barwach narodowych, zwieńczone białymi orłami. W czasach komunistycznych dokonano całkowitego zniszczenia pomnika. Dopiero po odzyskaniu pełnej nie­podległości w 1990 r. i ukształ­towaniu się III Rzeczpospolitej, powstał sprzyjający klimat do re­stauracji narodowej pamiątki. Obecnie Pomnik J. Piłsudskiego stanowi nieodłączny element wize­runku miasta, przy którym odbywają się główne uroczystości obchodów świąt narodowych.

Pomnik w 3 maja

 

Po raz pierwszy świętowano w Ło­sicach uchwalenie konstytucji 3 Maja w 1916 r. W tym dniu tłumnie zgroma­dzili się dorośli mieszkańcy i młodzież miasta w kościele św. Zygmunta, gdzie została odprawiona przez ks. Komorowskiego Msza Święta w intencji Ojczyzny. W jej trakcie poświęcony został, ufundowany przez rodziców, dla szkoły powszechnej, sztandar z wize­runkiem Matki Bożej - z jednej strony i wyhaftowanym napisem „3 Maja 1791" - z drugiej strony. Po nabożeń­stwie ze sztandarem, niesionym przez uczniów: Mariannę Wierzbicką i Józefa Rumika oraz śpiewem pieśni „Witaj majowa jutrzenko" i „Jeszcze Polska nie zginęła" ruszono w kierunku baro­kowej kapliczki przydrożnej stojącej na granicy miasta. Na zakończenie de­monstracji patriotycznej przemówienie na temat znaczenia Konstytucji 3 Maja 1791 r. wygłosił jej inicjator i główny organizator, nauczyciel Jan Czyżewski. W 1991 roku, dla upamiętnienia 200-nej rocz­nicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, podkreślając tym samym głęboką tra­dycję narodową i upamiętniając odzys­kanie pełnej suwerenności, w central­nym punkcie miasta został wzniesiony pomnik. Na betonowym cokole zaś ustawiony potężny granitowy głaz narzutowy z tablicą pamiątkową.

Źródło: T. Dobrowolski, W ROCZNICĘ UCHWALENIA KONSTYTUCJI, Gazeta Łosicka nr 5, maj 2004